सन् २०२५ः विश्वमा के हुनेछ ?
सन् २०२५ नजिकिँदै गर्दा, विभिन्न क्षेत्रहरूमा धेरै महत्वपूर्ण परिवर्तनहरू हुने अपेक्षा गरिएको छ। यस्ता परिवर्तनहरू प्रविधि, अर्थतन्त्र, राजनीति, वातावरण, स्वास्थ्य र सामाजिक संरचनामा देखिने सम्भावना छ। केही भविष्यवाणीहरू यस्ता छन्:
१. प्रविधि र नवप्रवर्तन (Technology and Innovation)
- कृत्रिम बुद्धिमत्ता (AI) को प्रभुत्व
- AI र रोबोटिक्सको प्रयोग शिक्षादेखि स्वास्थ्य सेवा, यातायात र सुरक्षासम्म धेरै क्षेत्रमा फैलिनेछ।
- AI-निर्भर स्वचालित प्रणालीहरूले रोजगारीमा ठूलो परिवर्तन ल्याउने सम्भावना छ।
- 5G बाट 6G तर्फको छलाङ
- 5G को पूर्ण प्रयोगपछि 6G नेटवर्कको सुरुवात हुने अपेक्षा छ, जसले तीव्र गतिको इन्टरनेट, स्मार्ट शहर र इन्टरनेट अफ थिङ्स (IoT) लाई अझ व्यापक बनाउनेछ।
- क्वान्टम कम्प्युटिङ
- क्वान्टम कम्प्युटरहरूले जटिल समस्याहरूलाई केही सेकेन्डमै समाधान गर्न सक्छन्। यसले चिकित्सा अनुसन्धान, साइबर सुरक्षा र मौसमको पूर्वानुमानमा ठूलो प्रभाव पार्नेछ।
- उन्नत स्वास्थ्य प्रविधि
- नैनोटेक्नोलोजी र जैवप्रविधिको प्रयोगले व्यक्तिगत उपचार (personalized medicine) सम्भव बनाउनेछ।
- स्वास्थ परीक्षण र रोग निदानको लागि घरमै प्रयोग गर्न सकिने उपकरणहरू सर्वसुलभ हुनेछन्।
२. जलवायु परिवर्तन र वातावरण (Climate and Environment)
- जलवायु संकट र ग्लोबल वार्मिङ
- जलवायु संकटको तीव्रता बढ्नेछ। विश्वव्यापी रूपमा तापमान बढ्नाले बाढी, खडेरी, समुद्री सतहको वृद्धि र चरम मौसमी घटनाहरू हुनेछन्।
- कार्बन उत्सर्जन कम गर्नका लागि नवीकरणीय ऊर्जा (Renewable Energy) मा ठूलो लगानी गरिनेछ।
- हरित ऊर्जा (Green Energy) को बृद्धि
- सौर्य, पवन र हाइड्रोजन ऊर्जा स्रोतहरूको प्रयोग तीव्र गतिमा बढ्नेछ।
- विद्युतीय गाडी (Electric Vehicles) को उत्पादन र प्रयोगको माग अत्यधिक वृद्धि हुने सम्भावना छ।
- प्लास्टिक प्रदूषण विरुद्धका प्रयासहरू
- प्लास्टिकको प्रयोग कम गर्न विश्वव्यापी प्रतिबन्धहरू लागू हुन सक्छन्।
- जैविक रूपमा विघटन हुने (biodegradable) सामग्रीहरूको प्रयोग बढ्नेछ।
३. आर्थिक र व्यापारिक परिदृश्य (Economy and Business)
- डिजिटल मुद्रा (Cryptocurrency) र CBDC
- धेरै देशहरूले आफ्नो केन्द्रीय बैंक डिजिटल मुद्रा (CBDC) जारी गर्ने सम्भावना छ।
- बिटक्वाइन र अन्य क्रिप्टोकरेन्सीको विनियम (regulation) का लागि नयाँ नियमहरू लागू हुन सक्छन्।
- स्वचालन (Automation) र रोजगारीमा प्रभाव
- स्वचालनको वृद्धि हुने भएकाले श्रमिकहरूका लागि रोजगारीका अवसरहरू घट्ने सम्भावना छ।
- ‘काम गर्न घरबाटै’ (Remote Work) प्रविधिमा अझ सुधार हुनेछ।
- नयाँ व्यवसाय मोडेलहरू
- गिग अर्थतन्त्र (Gig Economy) र ‘फ्रीलान्सिङ’ रोजगारी अझ प्रचलित हुनेछन्।
- E-commerce मा आर्टिफिसियल इन्टेलिजेन्स (AI) ले व्यक्तिगत अनुभव प्रदान गर्नेछ।
४. राजनीति र अन्तर्राष्ट्रिय सम्बन्ध (Politics and International Relations)
- शक्ति सन्तुलनमा परिवर्तन
- चीन, भारत, अमेरिका र युरोपेली युनियनको बीचमा शक्ति सन्तुलनको लडाइँ जारी रहनेछ।
- विश्वव्यापी भू-राजनीतिक तनाव बढ्ने सम्भावना छ (जस्तै, ताइवान र दक्षिण चीन सागर विवाद)।
- संयुक्त राष्ट्रसङ्घ र बहुपक्षीय संस्थाको भूमिका
- जलवायु परिवर्तन, शरणार्थी संकट र स्वास्थ्य संकटको व्यवस्थापनका लागि बहुपक्षीय संगठनहरूको भूमिकामा परिवर्तन हुन सक्छ।
- डिजिटल शासकीय प्रणाली (E-Governance)
- विश्वका धेरै सरकारहरूले नागरिक सेवाहरूलाई पूर्ण रूपमा अनलाइनमा लैजाने सम्भावना छ।
- E-voting प्रणालीको परीक्षण धेरै देशमा हुने सम्भावना छ।
५. स्वास्थ्य र महामारी (Health and Pandemics)
- नयाँ महामारिका खतराहरू
- नयाँ भाइरसहरू देखा पर्न सक्ने सम्भावना छ, र विश्वव्यापी स्वास्थ्य प्रणालीमा सुधारका लागि ठूला प्रयासहरू गरिनेछन्।
- WHO र अन्य अन्तर्राष्ट्रिय स्वास्थ्य संगठनहरूले महामारीलाई तुरुन्त नियन्त्रण गर्न नयाँ रणनीतिहरू विकास गर्नेछन्।
- वैश्विक स्वास्थ्य सुरक्षाका लागि तयारी
- स्वास्थ्य सेवा प्रणालीलाई बढी लचिलो बनाउनका लागि नवीन औषधि र खोप विकास गरिनेछ।
- व्यक्तिगत स्वास्थ्य डाटा व्यवस्थापनका लागि डिजिटल स्वास्थ्य पासपोर्टको अवधारणा व्यापक हुनेछ।
६. अन्तरिक्ष अन्वेषण (Space Exploration)
- चन्द्रमा र मंगल अन्वेषण
- नासाले चन्द्रमामा मानवलाई पुनः पठाउने लक्ष्य राखेको छ (आर्टेमिस मिशन)।
- स्पेस एक्स र ब्लू ओरिजिन जस्ता निजी कम्पनीहरूले अन्तरिक्ष पर्यटनलाई वास्तविकता बनाउनेछन्।
- अन्तरिक्ष पर्यटन
- धनी व्यक्तिहरूका लागि अन्तरिक्ष यात्रा सम्भव हुनेछ। निजी कम्पनीहरूले अन्तरिक्षमा होटल वा रिसोर्टको परिकल्पना गरिरहेका छन्।
- नयाँ ग्रहहरूको खोज
- नयाँ जीवन योग्य ग्रहहरूको खोज गर्न अन्तरिक्ष टेलिस्कोपहरूको प्रयोग बढ्नेछ।
७. सामाजिक परिवर्तन (Social Transformation)
- शिक्षा प्रणालीको डिजिटलीकरण
- शिक्षामा VR/AR (भर्चुअल रियालिटी/अग्मेन्टेड रियालिटी) प्रयोग गरिनेछ।
- विद्यार्थीहरूले विद्यालयमा जानु पर्दैन; अनलाइन शिक्षा प्राथमिक विकल्प बन्नेछ।
- सामाजिक न्याय र मानव अधिकार आन्दोलन
- महिला सशक्तिकरण, लैंगिक समानता र अल्पसंख्यक अधिकारका लागि आन्दोलनहरू विश्वव्यापी रूपमा जारी रहनेछन्।
- मानव-मस्तिष्क इन्टरफेस (Neuralink) को विकास
- एलन मस्कको न्यूरालिंकजस्ता कम्पनीहरूले मानिसको मस्तिष्कमा चिप्स लगाएर कम्प्युटरको नियन्त्रण दिने सम्भावना छ।
- मानसिक रोगहरू उपचार गर्न यो प्रविधि प्रयोग हुन सक्छ।
निष्कर्ष
सन् २०२५ परिवर्तनको युग हुनेछ। नयाँ प्रविधि, जलवायु संकट, स्वास्थ्य चुनौतीहरू, र अन्तरिक्ष अन्वेषणले संसारको परिदृश्यलाई नयाँ मोड दिनेछ। धेरै कुरा अनिश्चित भए पनि, विज्ञान, प्रविधि र अन्तर्राष्ट्रिय सहयोगले मानवताको भविष्यलाई थप उज्यालो बनाउने आशा छ।
