साइबर स्पेसमा शिक्षकको राजनीतिक हाजिरी बलियो
जेन-जी आन्दोलनले नेपालमा राजनीतिक चेतनाको लहर ल्याएसँगै समाजका विभिन्न तहमा त्यसको प्रभाव देखिन थालेको छ। यसबाट अछुतो छैन, शिक्षा क्षेत्र पनि। पछिल्लो समय शिक्षकहरूमा राजनीतिप्रतिको बढ्दो रुचि र त्यसको बाछिटा सामाजिक सञ्जालमा छताछुल्ल देखिएको छ, जसले शिक्षाको भविष्य र शिक्षकको गरिमामाथि गम्भीर प्रश्नहरू खडा गरेको छ।
शिक्षकहरू र दलगत वकालत: सीमा कहाँ छ?
पछिल्लो समय केही शिक्षकहरू खुलेआम कुनै न कुनै राजनीतिक दलको झण्डा बोक्न थालेका छन्। उनीहरू आफ्नो फेसबुक वा ट्विटरमा पार्टीका नेताहरूको महिमामण्डन गर्ने, विपक्षीलाई गालीगलौज गर्ने र दलीय एजेन्डाको वकालत गर्नमा तल्लीन छन्। यो प्रवृत्तिले उनीहरूको पेशागत निष्पक्षतामाथि प्रश्नचिह्न खडा गरेको छ।
शिक्षक समाजका मार्गदर्शक हुन्। उनीहरूलाई ज्ञान र विवेकको स्रोत मानिन्छ। विद्यार्थीहरूले उनीहरूलाई निष्पक्ष र आदर्शको प्रतीक मान्छन्। तर, जब उही शिक्षक राजनीतिक पार्टीका कार्यकर्ता बनेर सामाजिक सञ्जालमा गाली गलौजमा उत्रन्छन्, तब त्यसले विद्यार्थीको मनोविज्ञानमा नकारात्मक असर पर्छ। विद्यार्थीहरूलाई सन्तुलित र आलोचनात्मक सोच विकास गर्न सिकाउनुपर्ने शिक्षक आफैं राजनीतिक पूर्वाग्रहले ग्रस्त हुँदा, उनीहरूले कसरी असल नागरिक तयार गर्न सक्छन्?
यो समस्याको जरो कहाँ छ?
शिक्षकहरूलाई राजनीतिले यति धेरै किन तान्यो? यसका केही प्रमुख कारणहरू छन्।
- राजनीतिक हस्तक्षेप: शिक्षक नियुक्तिदेखि उनीहरूको सरुवा, बढुवा र तालिमसम्म सबै कुरामा राजनीतिक हस्तक्षेप हावी छ। आफ्नो भविष्य सुरक्षित गर्न र सुविधा लिनका लागि पनि शिक्षकहरू कुनै न कुनै राजनीतिक दलको शरणमा जान बाध्य छन्।
- पेशागत सुरक्षाको अभाव: पेसागत सुरक्षाको अभाव र उचित पारिश्रमिकको सुनिश्चितता नहुँदा शिक्षकहरूले आफ्ना माग पूरा गराउन राजनीतिक शक्तिलाई माध्यम बनाउनुपर्ने अवस्था छ।
- सामाजिक चेतनाको अभिव्यक्ति: जेन-जी आन्दोलनले ल्याएको राजनीतिक चेतनाले शिक्षकहरूलाई पनि चुप लागेर बस्न दिएन। उनीहरूले अब समाजका विकृति र विसंगतिविरुद्ध आवाज उठाउनुपर्छ भन्ने महसुस गरे। तर, यो आवाज उठाउने क्रममा उनीहरू दलगत राजनीतिमा फसेका छन्।
लक्ष्मणरेखा पार गर्दै शिक्षकहरू
शिक्षकहरू राजनीतिबाट अलग रहनुपर्छ भन्ने होइन। उनीहरूलाई पनि देशको राजनीति र नीति निर्माणमा चासो राख्ने अधिकार छ। तर, पेसागत मर्यादाको एउटा लक्ष्मणरेखा हुन्छ। जब शिक्षकहरू त्यो लक्ष्मणरेखा पार गरेर खुलेआम पार्टीको वकालत गर्न थाल्छन्, तब त्यसले उनीहरूको विश्वसनीयतामा आँच पुर्याउँछ।
याद गरौं, कक्षाकोठा कुनै राजनीतिक दलको कार्यालय होइन। यो ज्ञानको मन्दिर हो। यहाँ विद्यार्थीहरूलाई दलीय विचारमा धकेल्ने होइन, बरु उनीहरूलाई स्वतन्त्र र विवेकशील नागरिक बन्न प्रेरित गर्नुपर्छ। शिक्षकहरूले यो कुरा बुझ्न जरुरी छ। उनीहरूले आफूलाई कुनै पार्टीको कार्यकर्ता नभई सम्पूर्ण विद्यार्थी र समाजको शिक्षकको रूपमा हेर्नुपर्छ।
अन्तमा, जेन-जी आन्दोलनले ल्याएको नयाँ राजनीतिक चेतनाले शिक्षकहरूलाई आफ्नो भूमिका पुनर्मूल्यांकन गर्न बाध्य पारेको छ। यो अवसर हो, दलीय राजनीतिबाट माथि उठेर शिक्षाको गुणस्तर र विद्यार्थीको भविष्यका लागि काम गर्ने। यदि शिक्षकहरूले यो अवसरलाई सदुपयोग गर्न सकेनन् भने, यसको मूल्य सिंगो नेपालको शैक्षिक भविष्यले चुकाउनुपर्नेछ।
